SỬ DỤNG GIỐNG NUÔI CẤY MÔ TRONG SẢN XUẤT HOA TẾT – HƯỚNG ĐI BỀN VỮNG CHO NGÀNH HOA KIỂNG

I. Xu hướng thay đổi giống cây trồng trong sản xuất hoa Tết

Trong bối cảnh sản xuất nông nghiệp ngày càng chịu nhiều áp lực về chi phí, dịch bệnh và yêu cầu cao của thị trường, người nông dân đã và đang từng bước thay đổi tập quán canh tác truyền thống. Một trong những thay đổi quan trọng nhất là chuyển từ việc sử dụng giống cây trôi nổi, nhân giống thủ công sang các loại giống được sản xuất bằng công nghệ cao, đặc biệt là giống nuôi cấy mô.

Đối với ngành hoa kiểng phục vụ Tết Nguyên đán, việc sử dụng giống nuôi cấy mô không chỉ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn góp phần ổn định sản xuất, giảm rủi ro và gia tăng lợi nhuận. Đây cũng là hướng đi phù hợp với định hướng phát triển cây giống, hoa kiểng mang tầm quốc gia, đồng thời gắn với mục tiêu cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững.

II. Hiệu quả thực tế từ mô hình trồng cúc mâm xôi nuôi cấy mô

Thực tế tại xã Vĩnh Thành, huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre cho thấy hiệu quả rõ rệt của việc ứng dụng giống nuôi cấy mô trong sản xuất hoa Tết. Anh Trịnh Minh Thống là một trong những nông dân tiên phong lựa chọn giống cúc mâm xôi nuôi cấy mô để sản xuất hoa Tết trong hai năm liên tiếp.

Trong vụ hoa Tết Giáp Thìn 2024, anh Thống được Trung tâm Giống và Hoa kiểng tỉnh Bến Tre giới thiệu giống cúc mâm xôi được nhân bằng phương pháp nuôi cấy mô. Ban đầu, anh còn nhiều e ngại do đây là lần đầu sử dụng cây con nuôi cấy mô, thay vì phương pháp giâm cành truyền thống đã quen thuộc nhiều năm. Tuy nhiên, sau quá trình trồng và chăm sóc, cây sinh trưởng đồng đều, phát triển khỏe, hoa ra đẹp và đạt chất lượng cao.

Kết quả là toàn bộ 500 chậu cúc mâm xôi của anh đã được thương lái đặt mua trước Tết. Thành công này tạo niềm tin để anh tiếp tục mở rộng quy mô sản xuất trong vụ hoa Tết tiếp theo.

Hình ảnh dưới đây minh họa việc ứng dụng khoa học – công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, góp phần nâng cao hiệu quả canh tác và giá trị sản phẩm:

https://vigen.vn/wp-content/uploads/2025/10/cay-chuoi-cay-mo-tai-vigen_11zon.webp

III. Gia tăng quy mô và lợi nhuận nhờ giống nuôi cấy mô

Bước sang vụ hoa Tết Quý Tỵ 2025, anh Trịnh Minh Thống mạnh dạn đặt mua 2.000 cây con giống cúc mâm xôi nuôi cấy mô để sản xuất. Không chỉ dừng lại ở đó, anh còn giới thiệu người thân trong gia đình cùng tham gia trồng thử nghiệm giống mới này nhằm mở rộng mô hình.

Theo chia sẻ của anh Thống, lợi nhuận từ việc sử dụng giống nuôi cấy mô cao hơn ít nhất 50% so với giống giâm cành truyền thống. Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc cây ít bị lây nhiễm bệnh, sinh trưởng đồng đều, giảm đáng kể chi phí phân bón và thuốc bảo vệ thực vật, ước tính giảm từ 30 đến 40%.

Đặc biệt, nỗi lo lớn nhất của người trồng cúc mâm xôi là tình trạng cây không ra hoa đúng thời điểm, hoa nở không đều hoặc phân nhánh kém đã được khắc phục rõ rệt khi sử dụng giống nuôi cấy mô. Điều này giúp người trồng chủ động hơn trong kế hoạch sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.

Trong bối cảnh ngành giống cây trồng đang hướng đến tiêu chuẩn hóa và nâng cao chất lượng, việc áp dụng công nghệ giống sạch bệnh, đồng đều đang trở thành xu thế tất yếu. Những định hướng chung về giống cây trồng chất lượng cao có thể được tham khảo thêm tại https://vigen.vn/ để hiểu rõ hơn vai trò của công nghệ sinh học trong nông nghiệp hiện đại.

IV. So sánh giữa giống nuôi cấy mô và giống giâm cành truyền thống

So với giống cúc mâm xôi giâm cành theo phương pháp truyền thống, giống nuôi cấy mô cho thấy nhiều ưu điểm vượt trội. Theo kinh nghiệm của anh Thống, tỷ lệ hao hụt của cây giâm cành thường dao động từ 15 đến 20%, trong khi cây nuôi cấy mô chỉ từ 2 đến 5%.

Nguyên nhân là cây giâm cành dễ mang mầm bệnh từ cây mẹ, dẫn đến hiện tượng khô héo lá chân, sinh trưởng kém và hoa nở không đẹp. Điều này không chỉ làm giảm chất lượng sản phẩm mà còn khiến người trồng phải tăng chi phí thuốc phòng trừ sâu bệnh.

Ngược lại, cây nuôi cấy mô được sản xuất trong điều kiện vô trùng, sạch bệnh ngay từ đầu, giúp cây phát triển ổn định, giảm chi phí đầu vào và tăng lợi nhuận cho người trồng. Chính những yếu tố này đã giúp anh Thống tự tin hơn trong việc đầu tư mở rộng sản xuất.

Hiện tại, toàn bộ vườn cúc mâm xôi của anh đã được thương lái đặt cọc thu mua với giá 180.000 đồng mỗi cặp, cao hơn năm trước 10.000 đồng mỗi cặp. Đây là minh chứng rõ ràng cho việc thị trường đánh giá cao chất lượng hoa được sản xuất từ giống nuôi cấy mô.

V. Sự lan tỏa của mô hình trong cộng đồng nông dân

Không chỉ riêng anh Trịnh Minh Thống, nhiều hộ dân khác tại xã Vĩnh Thành cũng bắt đầu quan tâm và thử nghiệm giống nuôi cấy mô trong sản xuất hoa Tết. Chị Nguyễn Thị Hồng Thu là một ví dụ điển hình khi quyết định trồng thử 300 chậu cúc mâm xôi nuôi cấy mô song song với giống giâm cành truyền thống để so sánh.

Ban đầu, do chưa am hiểu nhiều về công nghệ nuôi cấy mô, chị Thu cũng không tránh khỏi tâm lý lo lắng. Tuy nhiên, sau thời gian chăm sóc, chị nhận thấy cây nuôi cấy mô phát triển tốt hơn, đồng đều hơn và đặc biệt là chi phí phân thuốc giảm gần một nửa so với giống truyền thống.

Đáng chú ý, các chậu cúc nuôi cấy mô của chị đã được thương lái đặt mua sớm, trong khi giống truyền thống vẫn phải chờ đến giai đoạn cận Tết mới có thể quyết định giá và đầu ra. Điều này càng củng cố niềm tin của chị Thu vào hiệu quả kinh tế của giống nuôi cấy mô và kế hoạch tiếp tục sử dụng trong các vụ hoa tiếp theo.

VI. Vai trò của Trung tâm Giống và Hoa kiểng tỉnh Bến Tre

Theo ông Nguyễn Quốc Trung, Giám đốc Trung tâm Giống và Hoa kiểng tỉnh Bến Tre, trong vụ hoa kiểng Tết năm 2025, Trung tâm đã chuyển giao hơn 10.000 sản phẩm giống hoa cảnh cho người dân, trong đó chủ yếu là giống cúc mâm xôi nuôi cấy mô.

Qua theo dõi thực tế, các mô hình trồng hoa sử dụng giống nuôi cấy mô đều cho kết quả khả quan, cây phát triển tốt và mang lại hiệu quả kinh tế cao. Trung tâm đang từng bước hướng dẫn người dân thay đổi tập quán sản xuất, chuyển sang sử dụng giống hoa đạt chất lượng nhằm nâng cao giá trị sản phẩm và thu nhập cho người trồng.

Song song với đó, tỉnh Bến Tre đang triển khai Đề án Phát triển Cây giống và Hoa kiểng Chợ Lách mang tầm quốc gia. Sau hai năm thực hiện, đề án đã hình thành nhiều vùng sản xuất chuyên canh tập trung cây giống và hoa kiểng, gắn với liên kết chuỗi giá trị.

VII. Ứng dụng công nghệ cao và định hướng phát triển bền vững

Theo ông Huỳnh Quang Đức, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bến Tre, việc ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất cây giống, đặc biệt là giống nuôi cấy mô, là hướng đi tất yếu trong giai đoạn hiện nay.

Trước đây, người dân thường giữ lại những cây đẹp, khỏe để làm giống cho vụ sau. Tuy nhiên, cách làm này khiến giống bị thoái hóa, sâu bệnh tích tụ và lây lan từ cây mẹ sang cây con, làm giảm hiệu quả sản xuất và tăng chi phí canh tác.

Thực tế cho thấy, trong năm vừa qua, Bến Tre có hơn 145.000 chậu cúc mâm xôi không phân nhánh, không ra mầm hoa do người dân sử dụng giống không đảm bảo từ phương pháp giâm cành truyền thống. Từ đó, ngành chức năng đã tăng cường tuyên truyền, tổ chức hội thảo và khuyến cáo người dân chuyển sang sử dụng giống nuôi cấy mô nhằm hạn chế rủi ro.

Các thông tin liên quan đến tiêu chuẩn giống cây trồng sạch bệnh, đồng đều và ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất có thể được tìm hiểu thêm tại https://vigen.vn/chuan-giong-cay-trong-sach-benh-vigen/ để có cái nhìn toàn diện hơn về xu hướng phát triển của ngành giống hiện nay.

VIII. Kết luận

Việc sử dụng giống nuôi cấy mô trong sản xuất hoa Tết không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt cho người nông dân mà còn góp phần thay đổi tập quán canh tác, nâng cao chất lượng sản phẩm và hướng đến phát triển nông nghiệp bền vững. Thực tiễn tại Bến Tre cho thấy, khi giống tốt được kết hợp với kỹ thuật canh tác phù hợp và liên kết thị trường hiệu quả, người trồng hoa hoàn toàn có thể chủ động đầu ra, giảm rủi ro và gia tăng lợi nhuận lâu dài.